ΝΕΡΟ, πηγή ζωής!

Το νερό είναι ταυτισμένο με τη ζωή, για την ανθρώπινη ύπαρξη είναι το ίδιο σημαντικό  με το οξυγόνο.

 Στην ανάρτηση αυτή θα μιλήσουμε για το νερό καλύπτοντας 3 τομείς:

α)  Η  σχέση νερού και ανθρώπινης ευημερίας και πολιτισμού ανά τους αιώνες.

β) Ένα τυπικό μάθημα της Οικιακής Οικονομίας Α' Γυμνασίου που ασχολείται με τη βιολογική αξία του νερού και τη σημασία που έχει για τους ανθρώπους και την κοινωνία.

γ) Η σημασία της προσεγμένης ενυδάτωσης του οργανισμού στη διάρκεια της άσκησης.

Μελετήστε προσεκτικά την αξία του νερού στη ζωή μας και εκφράστε τις απόψεις σας για όλα αυτά στο τέλος, στα σχόλια. 

Νερό, η πηγή των πολιτισµών

Οι σηµαντικότεροι πολιτισµοί γεννήθηκαν κοντά στο νερό. 
Ιδιαίτερα, στη Μεσόγειο το νερό έπαιξε σηµαντικό ρόλο στη διαµόρφωση των πολιτισµών. Οι δρόµοι των ποταµών και των θαλασσών προµήθευαν στις ανθρώπινες κοινωνίες όχι µόνο νερό για τις καλλιέργειες και µέσα διατροφής, αλλά κι έναν ασφαλή κι εύκολο δρόµο για τις µετακινήσεις, το εµπόριο, τις ανταλλαγές προϊόντων, αλλά και την επικοινωνία µεταξύ των ανθρώπων, των λαών, των πολιτισµών! 
Ο Αιγυπτιακός πολιτισµός συνέδεσε τη ζωή του µε τον ποταµό Νείλο, ο πολιτισµός της Μεσοποταµίας µε τον Τίγρη και τον Ευφράτη, ο ελληνικός πολιτισµός µε τα πλούσια παράλια…

Περισσότερα για το νερό ως καθοριστικός παράγοντας πολιτισμού και ευημερίας, εδώ

Και ενώ το νερό είναι δώρο της φύσης, ένα κοινωνικό αγαθό που δικαιούται ο κάθε άνθρωπος, στις φτωχές χώρες του τρίτου κόσμου το καθαρό πόσιμο νερό δεν είναι δεδομένο. Και αυτή η κατάσταση είναι μια ντροπή για την προηγμένη Δύση που έχει τεράστια ευθύνη για αυτό. 

-------------------------------------------------------

Η βιολογική αξία του νερού για τον οργανισμό

Το νερό είναι εξ' ίσου σημαντικό με το οξυγόνο για τη ζωή.

Ο οργανισμός χρειάζεται νερό για κάθε λειτουργία του. 

Κάποιος μπορεί να επιβιώσει μέχρι 6 εβδομάδες χωρίς φαγητό.   Όμως χωρίς νερό, η επιβίωση είναι δυνατή μόνο 

για μερικές μέρες μόνο.

Το νερό είναι ουσιώδες για τη ζωή αφού μεταφέρει θρεπτικές ουσίες στα όργανα και. τους ιστούς που τις χρειάζονται.

Το 60% -70% του ανθρώπινου σώματος είναι νερό.

Οι τροφές περιέχουν νερό (λίγο ή πολύ)
Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν 90% νερό.

Πέρα απο το νερό που παίρνουμε απο τις τροφές πρέπει να πίνουμε επιπλέον νερό για να καλύψουμε τις ανάγκες μας σε νερό.

Καθημερινά πρέπει να πίνουμε  τουλάχιστον 1,5 lit ή 6 ποτήρια νερού.

Η έλλειψη νερού στο ανθρώπινο σώμα (αφυδάτωση) είναι επικίνδυνος παράγοντας και είναι η πιο συχνή όμως αιτία χρόνιας κόπωσης.

Σύμφωνα με μελέτες 2 στα 3 άτομα είναι μερικώς αφυδατωμένα. Η αφυδάτωση, ακόμη και στο μικρό βαθμό του 2% του βάρους σώματος, έχει ως αποτέλεσμα την διαταραχή φυσιολογικών λειτουργιών και τη μείωση της απόδοσης του οργανισμού.

Το νερό αποτελεί συστατικό όλων των ιστών του σώματος
Νερό είναι το 83% του αίματος,  το 86% του συκωτιού,   το 83%  των νεφρών, 
79% της καρδιάς,   ο 75% του μυϊκού ιστού,       το 75% του εγκεφάλου,
το  20% του λίπους,  ο 22% των οστών.

Συνολικά το νερό αποτελεί το 98% του βάρους στο έμβρυο, περίπου 75% στα παιδιά και 50-65% στο ανθρώπινο σώμα των ενηλίκων.


Τα 2/3 του υπάρχοντος νερού βρίσκονται στα κύτταρα και μόνο το 1/3 είναι εξωκυτταρικό.

Στο σώμα με τις καταβολικές διεργασίες, παράγονται την ημέρα 200-300 mL, ανεξάρτητα από το νερό που πίνουμε ή λαμβάνουμε με τις τροφές.



Χωρίς φαγητό ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει γύρω στους 2 μήνες, ενώ χωρίς νερό ζει μόνο μερικές ημέρες. Τα 2/3 του βάρους του σώματος μας αποτελούνται από νερό, το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται μέσα στα κύτταρα

Γιατί είναι πολύτιμο για τον οργανισμό το νερό. 

Η βιολογική σημασία του νερού είναι σπουδαία. Μερικές από τις λειτουργίες του στον ανθρώπινο οργανισμό είναι:

1. Διαλύει και μεταφέρει σχεδόν όλες τις ουσίες στον οργανισμό: είναι πολύ καλός διαλύτης.

2. Απομακρύνει τις άχρηστες ουσίες από τον οργανισμό.

3. Συμμετέχει σε πολλές βιοχημικές αντιδράσεις.

4. Συμβάλλει στο να διατηρείται η θερμοκρασία του σώματος σταθερή γύρω στους 36,5°C

5. Διατηρεί τον όγκο του αίματος και βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος
 
Οι ανάγκες σε νερό

Η ποσότητα του νερού που χρειάζεται ένας άνθρωπος καθημερινά εξαρτάται από την ηλικία, τις καιρικές συνθήκες, τη φυσική δραστηριότητα, τη διατροφή και την κατάσταση της υγείας του. 

Οι ανάγκες σε νερό είναι ιδιαίτερα αυξημένες σε περιόδους καύσωνα, πυρετού, διάρροιας και εγκαυμάτων, διότι υπάρχουν μεγάλες απώλειες υγρών.


Ισοζύγιο υγρών ονομάζεται η ισορροπία μεταξύ της πρόσληψης υγρών και της απώλειας μέσω των ούρων, των κοπράνων, του ιδρώτα και της αναπνοής.


Το ισοζύγιο υγρών ενός υγιούς ατόμου εξασφαλίζεται με 2 λίτρα υγρά την ημέρα (νερό, χυμούς, ροφήματα), δηλαδή περίπου 8 ποτήρια. 
Άτομα όπως οι αθλητές και όσοι κάνουν έντονη χειρωνακτική εργασία η οι ασθενείς πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στο ισοζύγιο υγρών του σώματος τους, δηλαδή να πίνουν αρκετό νερό ώστε να μην πάθουν αφυδάτωση.






 Νερό και ηλεκτρολύτες

Στο νερό που βρίσκεται κατανεμημένο στα διάφορα σημεία του σώματος υπάρχουν ανόργανα στοιχεία τα οποία είναι διαλυμένα μέσα σ' αυτό. 

Αυτά είναι οι ηλεκτρολύτες που είναι μέταλλα που φέρουν ένα μικρό ηλεκτρικό φορτίο όπως είναι το μαγνήσιο, το κάλλιο και το νάτριο τα οποία συντελούν στη σωστή λειτουργία και ανάπλαση των μυών και του νευρικού συστήματος.

Με την εφίδρωση, το σώμα δεν χάνει μόνο νερό αλλά και τους πολύτιμους ηλεκτρολύτες, οι οποίοι πρέπει να αναπληρώνονται άμεσα.

Ο ρόλος των ηλεκτρολυτών είναι κομβικός και πολύ ουσιώδης γιατί:

• διατηρούν την ισορροπία των υγρών στα κύτταρα
• βοηθούν στη δημιουργία μυικών συσπάσεων και την επίτευξης της κίνησης
• διατηρούν την οξεοβασική ισορροπία (σωστό pH αίματος)
• αυξάνουν την ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο στα κύτταρα

Οι σημαντικοί ηλεκτρολύτες που βρίσκονται μέσα στο σώμα μας είναι οι εξής:

Νάτριο: συμβάλλει στη λειτουργία του μυϊκό και του νευρικού συστήματος, ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση

Κάλιο: ρυθμίζει τους καρδιακούς παλμούς και την αρτηριακή πίεση, συμμετέχει στην ομαλή σύσπαση των μυών, συμβάλλει στην εύρυθμη λειτουργία του νευρικού συστήματος.

Χλώριο: 

Ασβέστιο: Συμβάλλει στην καλή υγεία των οστών, των δοντιών και των νυχιών, συμμετέχει στη λειτουργία του μεταβολισμού και της παραγωγής ενέργειας, στην καλή λειτουργία των μυών, στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης αλλά και λειτουργία των νευροδιαβιβαστών. 

Μαγνήσιο: Συμβάλλει στην καλή υγεία των οστών, των δοντιών και των νυχιών, είναι απολύτως απαραίτητο για τη λειτουργία του νευρικού και του μυϊκού συστήματος, μειώνει το αίσθημα της κούρασης και εξάντλησης αλλά και στους ομαλούς καρδιακούς ρυθμούς.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Νερό και προπόνηση: Πόσο νερό να πίνεις όταν ασκείσαι και τι σου προσφέρει

Ξέχνα τα 8, 9 ή και τα 10 ποτήρια νερό όταν έχεις έντονη δραστηριότητα. Ο οργανισμός σου χρειάζεται επιπλέον ενυδάτωση για να αντικαταστήσει τα χαμένα υγρά.

Οι αθλητές και οι ασκούμενοι είναι μια ομάδα στην οποία η ενυδάτωση έχει σχέση και με την απόδοση. Έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές έρευνες με αντικείμενο τη μέτρηση και τις συνέπειες της αφυδάτωσης κατά τη διάρκεια της άσκησης, ενώ συχνά δίνονται στρατηγικές και συστάσεις για την πρόσληψη υγρών.

Οι αθλητές έχουν συνήθως οδηγίες να αντικαταστήσουν τα υγρά του σώματος που χάθηκαν (που μετρώνται με την αλλαγή του σωματικού βάρους) κατά τη διάρκεια της προπόνησης με μια ποσότητα υγρού ίση με το ποσό που χάθηκε, χρησιμοποιώντας την κατευθυντήρια γραμμή ότι 1 κιλό ισούται με 1 λίτρο.

Έχουν δημοσιευτεί πολυάριθμες μελέτες και σχετικά με τις ανάγκες νερού σε άτομα που αθλούνται. Οι οδηγίες δείχνουν ότι το μίνιμουμ απαιτούμενο για ασκούμενους είναι 4,5 λίτρα για τις γυναίκες και τους άνδρες (στους άνδρες όμως υπάρχουν και πιο εξειδικευμένες κατηγορίες που φτάνουν και τα 11 λίτρα νερό, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας). 

Γιατί να πιεις νερό;


1. Τρως λιγότερο

Μερικές φορές μπορεί να αντιληφθείς τη δίψα σαν πείνα και να καταναλώσεις ένα σνακ χωρίς ουσιαστικά να είναι αυτό που αναζητά ο οργανισμός σου. Για να μην πέφτεις… θύμα της δίψας σου, πίνε κανονικό ή αεριούχο νερό καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας – όχι μόνο όταν νιώθεις υπερβολικά διψασμένη. Μάλιστα, για να είσαι σίγουρη ότι θα το τηρήσεις, έχε πάντα μαζί σου ένα μπουκάλι νερό, στο γραφείο, στο ποδήλατο, στο αυτοκίνητο, στο γυμναστήριο κ.λπ., για να θυμάσαι ότι πρέπει να ξεδιψάς τον εαυτό σου.

2. Αυξάνεται ο μεταβολισμός

Πεντακόσια ml νερό (1/2 λίτρο δηλαδή) μπορεί να αυξήσουν το μεταβολισμό έως και 30% για μία ώρα περίπου. Το νερό διεγείρει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, που με τη σειρά του διεγείρει το μεταβολισμό.

3. Έχεις αντοχή

Δεκαοκτώ παραπάνω φορές το λεπτό χτυπάει η καρδιά σου όταν γυμνάζεσαι αφυδατωμένη, σύμφωνα με μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ. Όταν δεν ενυδατώνεσαι σωστά, ασκείς περισσότερη πίεση στην καρδιά σου και αυτό κάνει την άσκηση να φαίνεται δυσκολότερη. Γι’ αυτό έχε πάντα μαζί σου 1 μπουκάλι νερό και φρόντιζε να πίνεις περίπου 500 ml νερό πριν από την άσκηση και άλλα 300 ml γιακάθε 15 λεπτά που γυμνάζεσαι.

4. Ασκείσαι περισσότερο

Το νερό μπορεί να βελτιώσει το πρόγραμμα γυμναστικής σου και οι ειδικοί τονίζουν ότι όσο περισσότερο ενυδατωμένη είσαι την ώρα που γυμνάζεσαι τόσο λιγότερο αισθάνεσαι κούραση. Νέα έρευνα δείχνει, επίσης, ότι, όταν πίνεις νερό κατά τη διάρκεια της προπόνησής σου, γυμνάζεσαι για περισσότερο χρόνο.

5. Γεμίζεις ενέργεια

Η αφυδάτωση είναι μία από τις συχνότερες αιτίες κόπωσης και αυτό γιατί το νε΄ρο βοηθά στη μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στα κύτταρα. Συμβάλλει στην εξισορρόπηση των ηλεκτρολυτών στο σώμα.

6. Χτίζεις μυϊκό τόνο

Πίνοντας νερό, προλαμβάνονται οι μυϊκές κράμπες και λιπαίνονται οι αρθρώσεις του σώματος. Όταν είσαι καλά ενυδατωμένη, μπορείς να ασκείσαι για περισσότερη ώρα και με μεγαλύτερη ένταση χωρίς να εξαντλείσαι.

και άλλοι 11 λόγοι για να πίνουμε νερό

1. Ισοζύγιο των υγρών. Περίπου το 60% του σώματος αποτελείται από νερό. Πίνοντας αρκετό νερό διατηρoύμε την ισορροπία των υγρών του σώματος, γεγονός που βοηθά στην μεταφορά θρεπτικών συστατικών στο σώμα, ρυθμίζει τη θερμοκρασία του οργανισμού και την πέψη των τροφίμων.

2. Έλεγχος θερμίδων. Ξεχάστε τα διάφορα διατροφικά… κόλπα. Το πόσιμο νερό μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους. Πολυάριθμες μελέτες έχουν βρει μια σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης νερού και της απώλειας κιλών. Το μυστικό; Το νερό βοηθά τους ανθρώπους να αισθάνονται πλήρεις και ως εκ τούτου καταναλώνουν λιγότερες θερμίδες.

3. Καύσιμο των μυών. Η εφίδρωση στην άσκηση κάνει τους μύες να χάνουν νερό. Και όταν οι μύες δεν έχουν αρκετό νερό, ο άνθρωπος αισθάνεται κούραση. Έτσι για επιπλέον ενέργεια, δοκιμάστε το πόσιμο νερό για τα βγάλετε πέρα.

4. Καθαρότερο δέρμα. Ορισμένες τοξίνες στο σώμα μπορεί να φράξουν τους πόρους του δέρματος, προκαλώντας ακμή. Το νερό βοηθά να ξεπλυθούν αυτές οι τοξίνες και να μειωθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης ακμής.

5. Νεφρική λειτουργία. Τα νεφρά επεξεργάζονται 200 λίτρα αίματος ημερησίως αποβάλλοντας τα απόβλητα και μεταφέροντας τα ούρα στην ουροδόχο κύστη. Ωστόσο, τα νεφρά χρειάζονται αρκετά υγρά για να καθαρίσουν ό,τι δεν χρειάζεται το σώμα μας. Αξίζει τον κόπο να πιούμε νερό γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο.

6. Ενίσχυση της παραγωγικότητας. Για να επικεντρωθεί κάποιος πραγματικά σε μια εργασία, θα πρέπει να πιει νερό. Το νερό βοηθά τους ανθρώπους να παραμείνουν συγκεντρωμένοι, να είναι σε εγρήγορση και να νοιώθουν ανανεωμένοι.

7. Μείωση της κόπωσης. Το νερό βοηθά τα κουρασμένα μάτια. Ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα της αφυδάτωσης είναι η κούραση. Άλλος ένας λόγος να πιει κανείς νερό.

8. Πρόληψη του πόνου. Λίγο νερό μπορεί πραγματικά να βοηθήσει στον πόνο στις αρθρώσεις και στις μυϊκές κράμπες, αφού αυτοί οι πόνοι είναι εντονότεροι όταν το σώμα είναι αφυδατωμένο.

9. Εύρυθμη λειτουργία της πέψης. Κανείς δεν θέλει να έχει προβλήματα πέψης. Ευτυχώς, αν πίνει κανείς άφθονο νερό μπορεί να προσθέσει υγρά στο παχύ έντερο, γεγονός που κάνει πιο ομαλές τις κινήσεις του, με αποτέλεσμα να γίνεται σωστή λειτουργία της πέψης.

10. Καταπολέμηση ασθενειών. Το νερό μπορεί να βοηθήσει στην αποσυμφόρηση και την αφυδάτωση, βοηθώντας το σώμα να λειτουργεί σωστά κάτω και από δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Δεν έχει αποδειχθεί βεβαίως πως τα υγρά μπορούν να νικήσουν το κρυολόγημα, γι’ αυτό αν κρυολογήσετε θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας.

11. Εγκεφαλική ώθηση. Μελέτες έχουν συνδέσει τη σχέση νερού και μαθητικής απόδοσης. Μαθητές που έπαιρναν μαζί τους νερό στις αίθουσες εξετάσεων και  πέτυχαν καλύτερους βαθμούς, γεγονός που υποδηλώνει πως το νερό προωθεί την καθαρότερη σκέψη.

Τι είναι η αφυδάτωση στην άσκηση

Η αφυδάτωση, ειδικά το καλοκαίρι είναι μία απειλή για την ανθρώπινη υγεία, αφού σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει «ακόμη και σε κωματώδη κατάσταση με ανεπανόρθωτες επιπτώσεις στην υγεία». Το μέγεθος του προβλήματος συναρτάται με την απώλεια νερού από τον οργανισμό. 

Έτσι έχουμε την ήπια αφυδάτωση, που αφορά σε ποσότητα που αντιστοιχεί στο 1-2% του σωματικού βάρους, η οποία διορθώνεται εύκολα με αύξηση στην πρόσληψη υγρών.
Η ήπια αφυδάτωση δεν έχει επιπτώσεις στην υγεία εάν είναι παροδική, αλλά προκαλεί συμπτώματα όπως κούραση, αδυναμία εκτέλεσης χειρωνακτικών δραστηριοτήτων, αδυναμία συγκέντρωσης και πονοκέφαλο. Αν, όμως, είναι χρόνια μπορεί να έχει συνέπειες, λ.χ. στη νεφρική λειτουργία.

Η σοβαρή αφυδάτωση, από την άλλη πλευρά, που φτάνει μέχρι το 8-10% του σωματικού βάρους, μπορεί να συμβεί σε ακραίες συνθήκες άσκησης, υψηλής θερμοκρασίας ή νόσου και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον θάνατο.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, στην αφυδάτωση ο οργανισμός χάνει ίσες ποσότητες νερού και ηλεκτρολυτών αλλά υπάρχει ενδεχόμενο οι απώλειες νερού να είναι μεγαλύτερες και να υπερβαίνουν τις απώλειες μετάλλων. 

Υπάρχει και αφυδάτωση, που οι απώλειες νατρίου είναι μεγαλύτερες από αυτές του νερού. 

Η ξαφνική πρόσληψη υγρών μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για την υγεία, διότι η ισορροπία των υγρών στο σώμα μπορεί να διαταραχθεί και να γίνει απότομη η υπερβολική απορρόφηση υγρών από τα ενδοκύτταρα. 

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε οιδήματα στον εγκέφαλο και τους πνεύμονες. 

Κάτι που βοηθά είναι να ξαναρχίσει να πίνει κανείς νερό σε πολλές και μικρές δόσεις.

Η αφυδάτωση προκαλείται από :

Υπερβολική έκθεση στον ήλιο
Υπερβολική άσκηση
Πυρετός
Έμετο, διάρροια και αυξημένη διούρηση
Υπερκατανάλωση αλκοολούχων
Υπερκατανάλωση καφέ.

Οι ειδικοί προτρέπουν το καλοκαίρι να καταναλώνουμε ένα λίτρο υγρά περισσότερο την ημέρα για να μην αφυδατωθούμε και να αντέξουμε τη ζέστη. Σημειώνεται ότι το αίσθημα της δίψας δημιουργείται όταν έχει αρχίσει η αφυδάτωση, για αυτό και προτιμότερο είναι να καταναλώνουμε υγρά ακόμα και αν δεν διψάμε.

Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, διότι σε αυτούς το αίσθημα της δίψας είναι μειωμένο. Συνεπώς, είναι σημαντικό να τους προσφέρουμε υγρά σε τακτά χρονικά διαστήματα, και ας μη διψάνε.